NRC 07-02-2013 Waarom mag Scientology zomaar zijn gang gaan?

 

De aanwezigheid van de ‘kerk’ van Scientology in Nederland leidde tot op heden tot weinig kritiek. Emma Anbeek van der Meijden hoopt dat hier met de film The Master verandering in komt.

Decennia geleden schreef een man tussen 1935 en 1986 sciencefictionboeken met namen als The Indigestible Triton, The Automagic Horse en Ole Doc Methusaleh. Aan zijn pen ontglipten 29 van dit soort boeken, plus tientallen korte verhalen en 42 delen verzameld werk. Hij schreef ook een stuk of vijftien non-fictiewerken met  minder mysterieuze titels, maar niet minder ondoorgrondelijke inhoud. In het basisboek van zijn non-fictiereeks staat op pagina 2:

‘Wanneer je kennissen, hun gezinnen, hun kinderen, hun bezittingen en hun hele toekomst een einde vinden in een straat die radioactief besmet is, is het te laat om te wensen dat we harder hadden gewerkt (…). De exemplaren van dit boek die je niet verspreidde, zullen er ook liggen.’

Voor degenen die het nog niet geraden hadden: de schrijver van dit apocalyptische citaat is L. Ron Hubbard, oprichter van (de Kerk van) Scientology. Scientology is een raadselachtige religie/wetenschap die sinds 1974 ook in Nederland huist. De kerk heeft nooit tot aanhoudend luid protest of kritische vragen geleid, maar misschien komt daar met de onlangs verschenen film The Master verandering in. Scientology wordt in de film niet genoemd, maar het is duidelijk dat de door Philip Seymour Hoffman geniaal geportretteerde ‘Lancaster Dodd’ niemand minder is dan L. Ron Hubbard. En dat het vage taalgebruik in Lancasters boeken, waar zelfs de grootste fan in verstrikt raakt, een imitatie is van het mystieke gebrabbel in de Scientologyboeken. Zo laat de film mooi zien waarom zoveel mensen de kriebels krijgen van dit soort organisaties.

Een paar jaar geleden legde ik een paar mensen de folder voor van het in de jaren vijftig verschenen boek Scientology. De grondbeginselen van het denken. Niemand begreep goed wat de insteek van de tekst was, maar de respondenten kregen toch het gevoel dat ze onder druk werden gezet om een bepaalde stelling aan te nemen. Dat is interessant, want hoe kan een tekst die zo vaag is, toch een persuasief karakter hebben? Een paar regels uit  het boek:

‘In dezelfde periode van de geschiedenis zijn twee van de meest indrukwekkende krachten die Mens ooit heeft gekend tot stand gekomen: een kennis over zichzelf en anderen, door middel van Scientology, en een manier om zichzelf en anderen te vernietigen door middel van kernsplitsing. Welke van de twee krachten zal winnen hangt in grote mate af van de manier waarop jij Scientology gebruikt.’ (p.viii) Vinden we het niet gek, als kritische Hollanders, dat deze beweging – door verschillende media sekte genoemd – al decennia huist in een enorm pand in onze hoofdstad?  En dat we ons niet afvragen waar zij het geld vandaan haalt?

In Amerika heeft Scientology zich vertakt in centra die niet op het eerste oog met Scientology lijken te zijn verbonden, zoals Narconon (drugsrehabilitatie) en Criminon (rehabilitatie van gedetineerden) – beiden klinkend als namen uit het sf-werk van L. Ron Hubbard. Maar er is ook de Citizens Commission on Human Rights, die strijdt tegen wantoestanden in de psychiatrie.  Dat zijn mooie woorden voor de weerzin van Scientology jegens medicijnen als antidepressiva. Denk aan voormalig erelid Tom Cruise die tekeer ging tegen niet-lid Brooke Shields, omdat ze deze middelen had gebruikt om van een postnatale depressie af te komen.

Is dit een ver-van-ons-bed-show met Hollywoodsterren  in de hoofdrol? Mis. Ook in Nederland hebben we een Narconon (Zutphen) en een Nederlands Comité voor de Rechten van de Mens (Amsterdam). De fracties van D66 en SP hebben deze centra in de Kamer aangekaart, omdat ze bang zijn dat Scientology ze gebruikt als fiscale sluiproutes: donaties aan Scientology zijn niet vrijgesteld van belasting, maar donaties aan deze stichtingen wél. Enkele sluiproutes  naar Scientology werden om die reden al geblokkeerd.

Hoe dan ook blijft het moeilijk om een helder beeld te schetsen van wat Scientology wil, hoe zij dat wil bereiken, hoeveel Nederlandse leden zij heeft en waarom de ‘kerk’ zo gesloten is. Dat is enerzijds aantrekkelijk voor mogelijke nieuwe leden. Anderzijds moet het zorgen voor blijvende kritische vragen van degenen die ons land besturen, maar ook van ieder ander die vragen heeft over of kriebels krijgt van deze organisatie,  die al meer dan dertig jaar in onze hoofdstad huist.  Ik hoop dan ook dat iedereen die dit herkent met mij naar een openbare kerkdienst wil komen, aanstaande zondag om 11:30 in de Scientologykerk in Amsterdam, om zelf te zien wat er wordt gepredikt en (beleefd, respectvol pas na afloop van de dienst) vragen te stellen.

NB de Scientology-kerk heeft op dit artikel gereageerd met een verzoek om contact. Daar ben ik uiteraard op ingegaan. Momenteel ben ik bezig met een diepgravender en langer artikel over Scientology in Nederland.